تـاریـخچه:
تاریخچه این شهرستان به قبل ازاسلام می رسدوجودآثاری ازآتشکده تیر و معبدی بنام هیکل درکوه تیردرحوالی روستای تیدجان وسنگ قبری به خط پهلوی درقریه قودجان دلیلی براین مدعاست.مدارکی که ازسابقه تاریخی خوانساردردست است تاریخ مهاجرت دسته ای از اقوام یهودبه خوانسار وسر گذشت آنهاست. که به زمان سلطنت کورش می رسد.

دربعضی نوشته ها قدمت خوانساربه زمان اسکندرمی رسد ومعتقدندکه اسکندر هنگام رفتن به اصفهان از آنجاگذشته است ویکی ازمیدانهای جنگ اسکندرو داریوش سوم درمنطقه ای بین خوانسار-کهرود و اصفهان بوده است.

همچنین گفته می شوددرزمان حمله افغانهابه ایران اشرف افغان با سپاهی عظیم قصدتصرف این شهررا داشت ولی مردم غیرتمندوجوانان سلحشوراین شهرماهها درمقابل او مقاومت نمودندوناچارازمحاصره شهردست کشید.

وجـه تسمیه:
خوانسارازدوکلمه خوان به معنی چشمه وسار(پسوندکثرت)به معنی چشمه سار تشکیل شده

مـوقـعیت جـغرافـیائی:
این شهرستان درشمال غرب استان اصفهان واقع وازسمت شمال به گلپایگان ازسمت شرق به شهرستان تیران وکرون ونجف آبادوازجنوب وغرب به شهرستان فریدن محدوداست این شهرستان باوسعتی حدود۹۰۰کیلومترمربع در منطقه مرکزی ایران ودردامنه رشته کوه زاگرس (کوه خوانسار)واقع است شهر خوانسار در۳۳درجه و۱۳ دقیقه عرض شمالی و۵۰ درجه و۱۹دقیقه طول شرقی قراردارد.فاصله این شهرستان ازمرکز استان ۱۶۰ کیلومتروازمرکزکشور۳۸۰ کیلومتر می باشد.خوانساردرمنطقه ای کوهستانی واقع ودارای ۲۲۵۰متر ارتفاع ازسطح دریاست.

مـوقـعیت آب وهـوائی:
به علت ارتفاع زیاداین شهرازسطح دریاهوادر تابستان معتدل وزمستان نسبتاً سرداست وبه همین دلیل دارای شرایط ییلاقی است وجودچشمه های آب فراوان وباغات سرسبزشرایط بسیارمساعدی برای جذب توریسم فراهم نموده است.

حـداقـل وحـداکـثردمـا:
درفصول سردسال دمای هواتا ۲۰ درجه زیرصفرکاهش می یابدودرگرمترین روزهای فصل تابستان درجه حرارت به ۳۸ درجه سانتیگرادافزایش می یابد ودرجه رطوبت نسبی ۲/۳۲ می باشد.

میزان بارندگی:بطورمتوسط میزان بارندگی درسال ۳۵۴ میلی مترمی باشدوطی ده سال گذشته کمترین وبیشترین میزان بارندگی به ترتیب۲۴۰ و۵۶۰ میلی مترنیزگزارش شده است.

مـنابع تـأمـین آب:
آب این شهرستان ازطریق ۱۷۹ چاه ۱۵۸رشته قنات و۵۹ رشته چشمه با میزان آبدهی ۱۰۵ میلیون مترمکعب

رودها:
میزان آبدهی رودهای خوانسار- خم پیچ- خشکرود و ویست حدوداً ۴۲ میلیون مترمکعب می باشد.

کـشاورزی – منـابـع طبیعی ودامـپروری:
اشاره به قابلیتهادراموراقتصادی تولیدی…

وضعیت اقتصادی:
به استنادآمارموجود تقریباً ۶۰۰۰ نفرازجمعیت ۴۰ هزارنفری این شهرستان دربخش کشاورزی ودامداری ودامپروری وحدود۴۲۰۰ نفردربخش خدمات و۶۰۰ نفردربخش صنعت مشغول بکارمیباشند.

محصولات اصلی به ترتیب سطح زیرکشت عبارتنداز:گندم- جو- علوفه- سیب زمینی- حبوبات و محصولات باغی شامل : انگور- گردو- بادام- زرد آلو

بدلیل کوهستانی وسنگلاخی بودن زمین وازطرفی کمبودآب موردنیازبخش کشاورزی درآمد کشاورزان نسبت به مناطق حاصلخیز بسیارکم بوده وخانواده های روستائی وشهری مجبوربه روی آوردن به شغلهای دیگر ازقبیل کارگری ودستفروشی می باشند.

این شهرستان درزمینه تولیدعسل سابقه طولانی داردودرحال حاضربا تعدادبالغ بر۳۲۰۰۰ کلنی زنبورعسل سالیانه بیش از۳۵۰ تن عسل تولید وبه شهرهای دیگروحتی به خارج ازکشورصادرمی نماید.

خشکبار از قبیل مغز گردو، بادام و برگ زردآلو ازدیگرمحصولات ایـن منطقه می باشد.

سطح اراضی زیرکشت :
سطح اراضی زیرکشت ۱۱۴/۶ هزارهکتار
سطح اراضی زیرکشت زراعی آبی ۷۹۲/۳
سطح زیرکشت محصولات باغی ۰۴۵۲/۲
میزان تولیدات محصولات باغی۹۹۰/۷
میزان تولیدمحصولات زراعی ۵۴۶/۷۸

ظرفیتهای دیگراقتصادی شهرستان عبارتنداز:
۵۳ واحدمرغداری گوشتی شهرستان با ظرفیت ۶۰۰ هزارقطعه جوجه و تولید سالیانه ۴ هزارتن گوشت

۹ واحدگاوداری صنعتی درحال بهره برداری

مراتع:
مساحت کل مراتع ۷۵۰۲۷۱ هکتار
مساحت کل مراتع درجه یک ۷۵۲۷ هکتار
مساحت کل مراتع درجه دو ۱۵۰۵۴ هکتار
مساحت کل مراتع درجه سه ۱۵۰۵۴ هکتار
مساحت کل مراتع درجه چهار ۳۷۶۳۵ هکتار
متوسط تولید علوفه ۶۵ کلیوگرم درهکتار
تعدادبهره برداران ازمراتع ۱۳۵۹ نفر
دام موجوددرمراتع ۳۵۴۳۱ رأس
تعداددام مجازباتوجه به ظرفیت مراتع ۲۰۶۰۰ رأس

راهـها:
طول راههای شهرستان خوانساربه ۵/۲۵۴ کیلومتربالغ می گردد که کلاًآسفالت بوده وازاین میزان حدود۱۶۶ کیلومترراههای اصلی و۵/۸۸ کیلومترراههای روستایی را تشکیل می دهد.

جـمعیت:
جمعیت ساکن دراین شهرستان بالغ بر۳۳۰۴۹ نفربوده که باتوجه به برآوردهای بعمل آمده این رقم روبه افزایش بوده لازم به توضیح است که جمعیت غیرساکن این شهرستان درنیمه دوم سال به ۵۰ هزارنفربالغ میگردد.

این شهرستان بایک بخش مرکزی وسه دهستان به نامهای چشمه سار، کوهسار پشت کوه دارای ۱۸ روستا می باشد.

زبـان لهـجه ،گـویش:
مردم خوانساردارای لهجه خاصی نبوده ولیکن دارای گویش مستقل خوانساری می باشندکه این گویش ریشه درزبان فارسی قدیم داشته وازقبل ازاسلام دراین شهرستان رایج بوده است درکتب تاریخ نقل است شهربانو همسرامام حسین (دختر یزد گرد سوم) درهنگام اسارت درمجلس عمرخطبه ای به زبان وگویش خوانساری ایراد نموده است که این جمله معروف ازاوست اُف برابرویزبوکه نامه پیغمبرش بدرا (یعنی اف برخسرو پرویز باد که نامه پیغمبررا پاره کرد)

بخش صنعت:
درحال حاضرحدود۵۰ واحدکوچک وبزرگ صنعتی درشهر خوانسار موفق به اخـذموافقت اصولی وپروانه تأسیس شده اندکه حدوداً ۲۵ واحد از این تعدادراه اندازی ومشغول کارمیباشندوبرای حـدود۵۰۰ نفر نیروی کـار اشتغال ایجاد نموده اند.

شرکت سرمایه گذاری صنعتی خوانسار(صنایع فلزی)
یکی از واحدهای تولیدی صنعتی شهرستان خوانسارمی باشدکه بامشارکت انجمن خوانساریهای مقیم مرکزوسرمایه گذاری مردمی وتسهیلات بانکی درسال ۱۳۷۹ تأسیس وبابکارگیری بالغ بر۶۵ نفرنیروی کاردرحال حاضردرزمینه تولیدمفتولهای پیش تنیده که درصنایع راه آهن- سدسازی- پل سازی وسازه های پیش ساخته مورداستفاده قرارمیگردفعالیت می نماید.

تعدادی دیگرازصنایع این شهرستان دربخش تولیدنخ- ریسندگی وبافندگی ومصالح فرش- دوچرخه سازی- تولیدموادغذایی- لوله های پلی اتیلن- مارپیچ فرمان- کارتن سازی- رشت بری- صنایع چوب… مشغول بکارمی باشند.

مشخصات تعدادی ازواحدهای تولید صنعتی شهرستان